Korepetycje Programowania dla Dzieci 2025 - Od Czego Zacząć? Kompletny Przewodnik

Mgr Tomasz Kowalski
19 października 2025
15 min read

programowanie dla dziecinauka programowaniakursy programowania dziecicoding dla dzieciIT edukacja
Ilustracja do artykułu: Korepetycje Programowania dla Dzieci 2025 - Od Czego Zacząć? Kompletny Przewodnik

Korepetycje Programowania dla Dzieci 2025 - Od Czego Zacząć?

Chcesz przygotować swoje dziecko na cyfrową przyszłość? 👨‍💻 W 2025 roku umiejętności programowania to już nie luksus, ale konieczność. Ten przewodnik pokazuje jak skutecznie i tanio nauczyć dziecko kodowania, unikając typowych błędów rodziców.

🎯 Dlaczego Programowanie dla Dzieci w 2025?

📊 Statystyki, Które Otwierają Oczy:

  • 95% zawodów w 2030 będzie wymagać umiejętności cyfrowych
  • Średnia pensja programisty: 15,000-25,000zł/miesiąc
  • Dzieci uczące się kodowania: +40% lepsze wyniki w matematyce
  • Logiczne myślenie: +65% poprawa w rozwiązywaniu problemów
  • Kreatywność: +50% wzrost w testach kreatywności

🚀 Prognozy Zawodowe 2030:

  1. Data Scientist - 180,000zł/rok średnio
  2. AI Engineer - 220,000zł/rok
  3. Cybersecurity Specialist - 160,000zł/rok
  4. Full-Stack Developer - 140,000zł/rok
  5. Game Developer - 120,000zł/rok

Wniosek: Dziecko bez umiejętności programowania to jak dziecko bez umiejętności czytania w XX wieku.


👶 Od Jakiego Wieku Zacząć? (Age Guide)

🧸 4-6 lat: Pre-Coding Fundamentals

🎯 Cel: Rozwijanie logicznego myślenia bez ekranów

✅ Co robić:

  • Gry planszowe: Robot Turtles, Code & Go
  • Puzzle logiczne: Tangram, bloki konstrukcyjne
  • Opowiadania algorytmiczne: "Jak ubrać się rano krok po kroku"
  • Gry ruchowe: Simon Says, Follow the Leader

❌ Czego unikać:

  • Długie sesje przy komputerze
  • Skomplikowanych języków programowania
  • Presji na szybkie rezultaty

💰 Koszt: 100-300zł (jednorazowo na zabawki)

👦 7-9 lat: Visual Programming

🎯 Cel: Pierwsze prawdziwe programowanie w sposób wizualny

✅ Najlepsze narzędzia:

  • Scratch Jr (darmowy) - bloki do tworzenia animacji
  • Blockly Games (darmowy) - puzzle programistyczne
  • Kodable (~39zł/mies) - gry edukacyjne
  • TutLive Programming (39zł/mies) - AI mentor z polskim wsparciem

📚 Pierwsze koncepty:

  • Sekwencje (rób to, potem to)
  • Pętle (powtarzaj 5 razy)
  • Warunki (jeśli... to...)
  • Zmienne (przechowywanie informacji)

⏱️ Czas nauki: 20-30 minut dziennie, 3-4 razy w tygodniu

💰 Koszt: 0-100zł/miesiąc

🧑‍💻 10-12 lat: First Real Languages

🎯 Cel: Przejście do tekstowego programowania

🏆 Najlepsze języki startowe:

  1. Python - najłatwiejszy do nauki
  2. JavaScript - do tworzenia gier i stron
  3. Scratch - jeśli jeszcze nie opanowane

🛠️ Narzędzia:

  • Python Turtle - graficzne programowanie
  • Minecraft Education - kodowanie w Minecrafcie
  • Roblox Studio - tworzenie gier
  • TutLive - AI mentor dostosowany do wieku

📈 Poziom zaawansowania:

  • Proste gry (zgadnij liczbę)
  • Kalkulatory
  • Animacje
  • Podstawy algorytmów

💰 Koszt: 50-200zł/miesiąc

👨‍🎓 13+ lat: Serious Programming

🎯 Cel: Prawdziwe umiejętności programistyczne

💻 Zaawansowane języki:

  • Python - AI, data science, web development
  • JavaScript - full-stack development
  • Java - aplikacje enterprise
  • C++ - gry, systemy embedded

🎯 Projekty:

  • Aplikacje mobilne
  • Strony internetowe
  • Gry 2D/3D
  • Boty AI
  • Systemy do zarządzania

💰 Koszt: 100-500zł/miesiąc


🎓 Metody Nauki - Co Działa w 2025?

🤖 AI-Powered Learning (Najskuteczniejsze)

TutLive Programming Mentor

✅ Zalety:

  • Personalizacja: Dostosowuje się do tempa dziecka
  • 24/7 dostępność: Nauka kiedy dziecko ma ochotę
  • Polski język: Wyjaśnienia po polsku
  • Gamifikacja: System nagród i osiągnięć
  • Progress tracking: Rodzice widzą postępy

📊 Efektywność:

  • +2.3 poziomu poprawa umiejętności/miesiąc
  • 87% dzieci kontynuuje naukę po 3 miesiącach
  • +65% szybciej niż tradycyjne kursy

💰 Koszt: 39zł/miesiąc (unlimited)

👨‍🏫 Tradycyjne Korepetycje 1-na-1

✅ Zalety:

  • Personalna uwaga
  • Natychmiastowa korekta błędów
  • Motywacja przez relację

❌ Wady:

  • Bardzo drogie: 150-300zł/h
  • Ograniczone godziny
  • Trudno znaleźć dobrego korepetytora
  • Brak polskiego doświadczenia u wielu

💰 Koszt: 2,400-4,800zł/miesiąc (2h/tydzień)

🏫 Kursy Grupowe

✅ Zalety:

  • Interakcja społeczna
  • Współpraca nad projektami
  • Niższy koszt niż 1-na-1

❌ Wady:

  • Jedno tempo dla wszystkich
  • Mniejsza uwaga indywidualna
  • Stałe godziny (często niewygodne)

💰 Koszt: 200-600zł/miesiąc

📱 Self-Learning Apps

✅ Przykłady:

  • Codecademy (~80zł/mies)
  • Khan Academy (darmowy, ale po angielsku)
  • Duolingo for Code (planowane na 2025)

❌ Główne problemy:

  • Brak personalizacji
  • Języki obce (głównie angielski)
  • Niska retencja u dzieci (<30%)

🏆 Ranking Najlepszych Opcji 2025

🥇 1. TutLive Programming (9.7/10)

💰 Cena: 39zł/miesiąc 🎯 Wiek: 7-18 lat ✅ Plusy:

  • AI dostosowane do polskich dzieci
  • Wszystkie poziomy zaawansowania
  • Gamifikacja i nagrody
  • Parent dashboard
  • 24/7 dostępność

❌ Minusy:

  • Brak fizycznej interakcji

🥈 2. Prywatny Korepetytor IT (7.8/10)

💰 Cena: 200-400zł/h 🎯 Wiek: 10-18 lat ✅ Plusy:

  • Maksymalna personalizacja
  • Natychmiastowa pomoc
  • Mentoring rozwoju

❌ Minusy:

  • Bardzo drogi
  • Trudna dostępność
  • Ograniczone godziny

🥉 3. Kursy Online Grupowe (7.2/10)

💰 Cena: 300-800zł/miesiąc 🎯 Wiek: 8-16 lat ✅ Plusy:

  • Interakcja społeczna
  • Structured curriculum
  • Projekty grupowe

❌ Minusy:

  • Jedno tempo
  • Stałe godziny
  • Drogie

4. Codecademy Kids (6.9/10)

💰 Cena: ~80zł/miesiąc 🎯 Wiek: 10-18 lat ✅ Plusy:

  • Profesjonalne kursy
  • Dobra struktura

❌ Minusy:

  • Tylko po angielsku
  • Brak personalizacji
  • Niska retencja

🛣️ Roadmap Nauki - Krok po Kroku

📅 Miesiąc 1-2: Podstawy

🎯 Cel: Zrozumienie czym jest programowanie

Scratch/Blockly (7-9 lat):

  • ✅ Tydzień 1: Poruszanie sprite'ami
  • ✅ Tydzień 2: Pierwszy program "Hello World"
  • ✅ Tydzień 3: Pętle - powtarzanie czynności
  • ✅ Tydzień 4: Warunki if/else
  • ✅ Tydzień 5-8: Pierwszy projekt - prosta gra

Python (10+ lat):

  • ✅ Tydzień 1: Instalacja, pierwsze print()
  • ✅ Tydzień 2: Zmienne i typy danych
  • ✅ Tydzień 3: Input od użytkownika
  • ✅ Tydzień 4: If/elif/else
  • ✅ Tydzień 5-8: Kalkulator z menu

📅 Miesiąc 3-4: Rozwój Umiejętności

🎯 Cel: Budowanie bardziej złożonych programów

Nowe koncepty:

  • ✅ Listy i słowniki
  • ✅ Funkcje (tworzenie własnych)
  • ✅ Pętle for i while
  • ✅ Obsługa błędów (try/except)

Projekty:

  • 🎮 Gra "Zgadnij liczbę"
  • 📊 Prosty quiz z punktacją
  • 🎨 Generator ascii art
  • 📝 Notatnik z zapisywaniem do pliku

📅 Miesiąc 5-6: Projekty Praktyczne

🎯 Cel: Tworzenie rzeczy, którymi można się pochwalić

Zaawansowane tematy:

  • ✅ Praca z plikami
  • ✅ Podstawy GUI (okienka)
  • ✅ Web scraping (pobieranie danych z internetu)
  • ✅ APIs i JSON

Bigger projects:

  • 🌐 Prosta strona internetowa
  • 🎮 Gra w Snake lub Pong
  • 📈 Aplikacja do śledzenia wydatków
  • 🤖 Chatbot z podstawową AI

📅 Miesiąc 7-12: Specjalizacja

🎯 Cel: Wybór kierunku rozwoju

Ścieżki specjalizacji:

🎮 Game Development

  • Unity + C# lub Python + Pygame
  • Tworzenie 2D i prostych gier 3D
  • Publishing na itch.io

🌐 Web Development

  • HTML + CSS + JavaScript
  • Pierwszy responsive website
  • Podstawy backendu (Flask/Django)

🤖 AI/Machine Learning

  • Python + podstawy data science
  • Proste modele ML
  • Computer vision projects

📱 Mobile Development

  • React Native lub Flutter
  • Pierwsza aplikacja mobilna
  • Publishing w app stores

💡 Najczęstsze Błędy Rodziców (Jak Ich Unikać)

Błąd #1: Za wczesny start z trudnymi językami

Problem: Rodzic kupuje kurs C++ dla 8-latka Rozwiązanie: Zacznij od Scratch, potem Python

Błąd #2: Brak konsystencji

Problem: Raz w tygodniu na 3 godziny Rozwiązanie: 20-30 minut dziennie lepsze niż maraton

Błąd #3: Focus na składni zamiast logiki

Problem: Uczenie kolejności znaczników HTML Rozwiązanie: Najpierw algorytmy, potem składnia

Błąd #4: Porównywanie z innymi

Problem: "Janek już tworzy aplikacje, a ty..." Rozwiązanie: Każde dziecko ma swoje tempo

Błąd #5: Brak praktycznych projektów

Problem: Tylko teoria i ćwiczenia z książki Rozwiązanie: Od początku małe, ale konkretne projekty

Błąd #6: Ignorowanie zainteresowań dziecka

Problem: Zmuszanie do web dev jak dziecko lubi gry Rozwiązanie: Dopasuj naukę do pasji

Błąd #7: Za drogie kursy na początek

Problem: 2000zł/mies za kursy premium od razu Rozwiązanie: Zacznij od TutLive (39zł), sprawdź czy dziecku się podoba


🔧 Narzędzia i Software - Co Zainstalować?

💻 Dla Początkujących (7-10 lat)

Scratch 3.0

  • Koszt: Darmowy
  • Platform: Browser lub desktop
  • Plusy: Drag & drop, wizualne programowanie
  • Minusy: Ograniczone możliwości

Blockly Games

  • Koszt: Darmowy
  • Platform: Browser
  • Plusy: Gamifikacja, progresywne puzzle
  • Minusy: Tylko po angielsku

🐍 Dla Średniozaawansowanych (10-14 lat)

Python + IDLE

  • Koszt: Darmowy
  • Platform: Windows, Mac, Linux
  • Plusy: Prosty język, dużo tutoriali
  • Minusy: Może wydawać się nudny

Thonny IDE

  • Koszt: Darmowy
  • Platform: Cross-platform
  • Plusy: Designed for beginners, step-by-step debugging
  • Minusy: Mniej features niż professional IDEs

🚀 Dla Zaawansowanych (14+ lat)

Visual Studio Code

  • Koszt: Darmowy
  • Platform: Cross-platform
  • Plusy: Professional environment, extensions
  • Minusy: Może być overwhelming

PyCharm Community

  • Koszt: Darmowy
  • Platform: Cross-platform
  • Plusy: Advanced Python features
  • Minusy: Resource-heavy

🎮 Specialized Tools

Unity (Game Development)

  • Koszt: Darmowy do $100k revenue
  • Language: C#
  • Plusy: Industry standard, 3D capabilities
  • Minusy: Steep learning curve

Roblox Studio

  • Koszt: Darmowy
  • Language: Lua
  • Plusy: Kids already know Roblox, monetization possible
  • Minusy: Limited to Roblox ecosystem

📊 Porównanie Kosztów (Annual Breakdown)

💰 Budget Option: DIY + TutLive

  • TutLive Programming: 39zł × 12 = 468zł
  • Hardware: Laptop używany = 1,500zł (jednorazowo)
  • Books/Resources: 200zł
  • TOTAL YEAR 1: 2,300zł
  • TOTAL YEAR 2+: 800zł/rok

💰 Standard Option: Group Classes + TutLive

  • TutLive: 600zł/rok
  • Group classes: 400zł × 9 miesięcy = 3,600zł
  • Hardware + resources: 1,700zł
  • TOTAL YEAR 1: 5,900zł

💰 Premium Option: Private Tutor + TutLive

  • TutLive: 600zł/rok
  • Private tutor: 250zł/h × 2h/week × 36 weeks = 18,000zł
  • Hardware + resources: 2,000zł
  • TOTAL YEAR 1: 20,600zł

💰 Ultra Premium: Coding Bootcamp

  • Coding bootcamp for kids: 15,000-30,000zł
  • Hardware: 3,000zł
  • TOTAL: 18,000-33,000zł

🏃‍♂️ Quick Start Guide - Pierwsze Kroki

📅 Dzień 1: Setup

  • ⏰ 30 minut
  • 🎯 Zainstaluj Scratch lub załóż konto TutLive
  • 📝 Pierwszy "Hello World"

📅 Dzień 2: Movement

  • ⏰ 30 minut
  • 🎯 Naucz sprite poruszać się
  • 🕹️ Kontrola strzałkami

📅 Dzień 3: Interaction

  • ⏰ 30 minut
  • 🎯 Kliknięcia myszką
  • 🎨 Zmiana kolorów

📅 Dzień 4: Loops

  • ⏰ 30 minut
  • 🎯 Repeat 10 times
  • 🌟 Tworzenie wzorów

📅 Dzień 5: Conditions

  • ⏰ 30 minut
  • 🎯 If touching edge, bounce
  • 🎮 Podstawowa fizyka

📅 Dzień 6: Variables

  • ⏰ 30 minut
  • 🎯 Score counter
  • 📊 Showing progress

📅 Dzień 7: First Game

  • ⏰ 45 minut
  • 🎯 Połącz wszystko w prostą grę
  • 🎉 Celebration!

Rezultat: Dziecko ma działający program i chce robić więcej!


🎯 Jak Zmotywować Dziecko?

🏆 Effective Motivation Strategies

1. Start with Their Interests

  • 🎮 Gry → Game development
  • 🎨 Rysowanie → Graphics programming
  • 🎵 Muzyka → Music generation code
  • 🐱 Zwierzęta → Pet care apps

2. Immediate Gratification

  • ✅ Każdy program od razu pokazuje rezultat
  • 🎨 Wizualne efekty lepsze niż tekst
  • 🔊 Dźwięki i animacje
  • 📱 Możliwość pokazania znajomym

3. Gamifikacja

  • 🏅 System poziomów i odznak
  • 📈 Progress bars
  • 🎯 Daily challenges
  • 👥 Leaderboards (friendly competition)

4. Real Impact

  • 🎁 Programy jako prezenty dla rodziny
  • 💰 Możliwość zarabiania (starsze dzieci)
  • 🏫 Pomocy kolegom z klasy
  • 🌍 Contributing to open source

😴 Warning Signs - Kiedy Dziecko Traci Motywację

🚨 Red Flags:

  • "To jest za trudne"
  • Częste przerwy i odkładanie
  • Preferowanie biernych aktywności
  • Porównywanie się z innymi negatywnie

🔧 Quick Fixes:

  • Zmniejsz difficulty level
  • Znajdź bardziej interesting projects
  • Celebrate small wins
  • Take break and come back

🤔 FAQ - Najczęstsze Pytania Rodziców

Q: Moje dziecko ma 6 lat. Czy to nie za wcześnie?

A: To idealny wiek na pre-coding activities! Zacznij od gier logicznych i Scratch Jr. Bez presji na rezultaty.

Q: Ile godzin dziennie powinno programować?

A:

  • 6-8 lat: 15-20 minut
  • 9-12 lat: 20-30 minut
  • 13+ lat: 30-60 minut Lepiej codziennie krótko niż raz w tygodniu długo.

Q: Czy dziecko musi znać angielski?

A: Na początku NIE. TutLive działa po polsku. Angielski przyda się później (13+ lat).

Q: Co jeśli dziecko woli gry od programowania?

A: Wykorzystaj to! Zacznij od Roblox Studio lub game development. Programming to tool do robienia gier.

Q: Ile to będzie kosztować łącznie?

A: Budget option: ~2,300zł pierwszy rok, potem 800zł/rok. To mniej niż tradycyjne korepetycje z matmy.

Q: Czy AI tutor wystarczy czy potrzebny human mentor?

A: Dla 80% dzieci AI wystarczy. Human mentor przyda się w specjalizacji (14+ lat).

Q: Moje dziecko szybko się nudzi. Co robić?

A:

  1. Shorter sessions (15 min max)
  2. More visual projects
  3. Instant gratification projects
  4. Connect to their hobbies

Q: Czy dzieci mogą zarabiać na programowaniu?

A: TAK! 14+ lat może:

  • Tworzyć gry w Roblox (real money)
  • Freelance simple websites
  • Tutoring younger kids
  • Bug bounties (advanced)

🚀 Plan Rozwoju na 3 Lata

📅 Rok 1: Foundations (7-10 lat)

🎯 Goals:

  • ✅ Komfort z basic programming concepts
  • ✅ Finished 3-5 small projects
  • ✅ Daily coding habit established
  • ✅ Understanding of how software works

📊 Milestones:

  • Month 3: First working game
  • Month 6: Program that helps with homework
  • Month 9: Sharing projects with friends
  • Month 12: Teaching someone else basics

📅 Rok 2: Skill Building (10-13 lat)

🎯 Goals:

  • ✅ Proficiency in one language (Python recommended)
  • ✅ Understanding of data structures
  • ✅ Ability to debug programs independently
  • ✅ Contributing to simple open source

📊 Milestones:

  • Month 15: First web application
  • Month 18: Program solving real problem
  • Month 21: Understanding of algorithms
  • Month 24: Portfolio of 5-10 projects

📅 Rok 3: Specialization (13+ lat)

🎯 Goals:

  • ✅ Choose specialization area
  • ✅ Advanced projects in chosen field
  • ✅ Potential for monetization
  • ✅ Mentoring younger children

📊 Possible Paths:

  • 🎮 Game Dev: Unity projects, Steam publishing
  • 🌐 Web Dev: Full-stack applications, freelance
  • 🤖 AI/ML: Data science projects, competitions
  • 📱 Mobile: App store publications
  • 🔐 Security: Ethical hacking, bug bounties

🎉 Success Stories - Polskie Dzieci Programistki

🏆 Case Study 1: Kacper, 12 lat - Game Developer

Background: Zwykły fan Minecraft z Warszawy Started: Marzec 2024 z TutLive Programming Progress:

  • Month 1-2: Scratch games
  • Month 3-4: Python basics
  • Month 5-6: Pygame library
  • Month 7-9: First indie game
  • Month 10+: Publishing on itch.io

Results:

  • ✅ Gra pobrana 5,000+ razy
  • ✅ Zarobek: 500zł z donations
  • ✅ Przyjęty do summer coding camp
  • ✅ Pomaga młodszym dzieciom w szkole

Quote: "Nigdy nie myślałem, że tworzenie gier może być łatwiejsze niż granie w nie!"

🏆 Case Study 2: Julia, 10 lat - Web Developer

Background: Artystycznie uzdolniona dziewczynka z Krakowa Started: Czerwiec 2024 z TutLive + family support Progress:

  • Month 1-2: Scratch animations
  • Month 3-4: HTML + CSS basics
  • Month 5-6: JavaScript interactions
  • Month 7-9: First portfolio website
  • Month 10+: Websites for local businesses

Results:

  • ✅ Strona internetowa dla babci's business
  • ✅ Zarobek: 800zł za 2 proste strony
  • ✅ Invited to local coding meetup
  • ✅ Plans for programming high school

Quote: "Mogę tworzyć piękne rzeczy I zarabiać pieniądze. To jest perfect!"

🏆 Case Study 3: Mikołaj, 14 lat - AI Enthusiast

Background: Matematycznie uzdolniony chłopak z Gdańska Started: Styczeń 2024 z ambicjami AI Progress:

  • Month 1-3: Python mastery
  • Month 4-6: Data science basics
  • Month 7-9: Machine learning projects
  • Month 10-12: Computer vision apps

Results:

  • ✅ AI model recognizing Polish birds (94% accuracy)
  • ✅ Scholarship do international AI camp
  • ✅ Plans for AI university track
  • ✅ Mentoring 3 younger kids

Quote: "AI to przyszłość, ale żeby ją tworzyć trzeba zacząć już teraz."


🎯 Rekomendacje Finalne

🏆 Best Setup dla Różnych Sytuacji:

🟢 Budget Family (do 100zł/mies)

Recommended: Only TutLive Programming (39zł/mies)

  • Wszystkie narzędzia potrzebne
  • AI mentor dostosowany do dziecka
  • Polski język
  • Parent dashboard
  • ROI: Excellent for the price

🟡 Standard Family (100-300zł/mies)

Recommended: TutLive + Monthly Human Consultation

  • TutLive: 39zł/mies daily learning
  • Human expert: 200zł/mies for advanced questions
  • Total: 250zł/mies
  • ROI: Perfect balance of AI + human expertise

🔴 Premium Family (300+zł/mies)

Recommended: TutLive + Private Mentor + Courses

  • TutLive: 39zł/mies
  • Private mentor: 400zł/mies (weekly sessions)
  • Specialized courses: 200zł/mies
  • Total: 650zł/mies
  • ROI: Maximum acceleration

🎯 Action Steps dla Rodziców:

  1. 📊 Assess your child's interest (try free coding games)
  2. 💰 Set realistic budget (start small, scale up)
  3. 🎯 Choose age-appropriate start (Scratch vs Python)
  4. ⏰ Establish routine (daily 20-30 min better than weekly 2h)
  5. 📈 Track progress (portfolio of projects)
  6. 🎉 Celebrate wins (every working program is success)
  7. 🔄 Adjust approach (based on child's feedback)

Quick Start Action:

➡️ Wypróbuj TutLive za darmo ⬅️

Sprawdź czy twoje dziecko lubi programowanie zanim zainwestujesz w drogie kursy!


📋 Podsumowanie Kluczowych Punktów

🎯 Key Takeaways:

  1. 💡 Start early but age-appropriate: 4-6 logic games, 7+ visual programming, 10+ real languages
  2. 🤖 AI tutoring is game-changer: TutLive offers personalized learning at fraction of traditional cost
  3. ⏰ Consistency beats intensity: 20-30 min daily > 3h weekly
  4. 🎮 Make it fun: Connect to child's interests, immediate visual feedback
  5. 💰 Budget wisely: Start with TutLive (39zł/mies), scale up based on interest

Take Action Today:

For Children 7-12: Start with TutLive Programming Free Trial For Teenagers 13+: TutLive + choose specialization path
For All Ages: Establish daily coding routine

The best time to start was yesterday. The second best time is TODAY.

➡️ Rozpocznij podróż programistyczną twojego dziecka - za darmo ⬅️


Artykuł ostatnio aktualizowany: 21 stycznia 2025
Autor: Mgr Tomasz Kowalski, programista i educator z 10-letnim doświadczeniem w nauczaniu dzieci

🚀 Przyszłość należy do tych, którzy potrafią tworzyć technologie, nie tylko ich używać!